معنای فلسفی جهان از دیدگاه یاسپرس (ترجمهء دو فصل اول جلد اول کتاب فلسفه)

یکی از مکاتب تأثیرگذار فلسفی قرن بیستم اگزیستانسیالیسم است. فیلسوفان اگزیستانس به دغدغه های انسانی پرداخته اند و فلسفه را از امور انتزاعی به امور ملموس زندگی روزمره وارد کرده اند. یکی از این فیلسوفان کارل یاسپرس است. یاسپرس در فلسفه ورزی خود به دنبال اگزیستانس است. او اگزیستانس را وجود حقیقی انسان میداند و معتقد است که آن در ارتباط، آزادی و موقعیتهای مرزی شکوفا میشود. بیشتر آثار یاسپرس به زبان فارسی برگردانده شده است، اما مهمترین اثر او، کتاب فلسفه در سه جلد که به نظر خود او نتیجه تمام فلسفه ورزی هایش است، هنوز به زبان فارسی ترجمه نشده است. نگارنده به دلیل علاقه ای که به فلسفه های اگزیستانس و به خصوص به اندیشه های این فیلسوف کلاسیک آلمانی داشت بر آن شد تا این کار صعب و دشواری را که تا کنون بزرگان عرصه ترجمه برای آن اقدامی نکرده اند، آغاز کند. یاسپرس جلد اول را با پرسش از چیستی وجود و تلاش برای پاسخ به آن آغاز میکند. در اولین مرحله او مفاهیم صوری و کلی وجود را به سه قسم تقسیم میکند: وجود عینی objektsein، وجود من ichsein و وجود فی نفسه ansichsein. در مرحله بعد یاسپرس به دنبال چیستی من است. از نظر او من سه گونه است: دازاین، آگاهی کلی، اگزیستانس ممکن. دازاین یا موجود تجربی وجودی است که پیش از هرگونه تفکری برای ما نمایان میشود، وجود حی و حاضر و تجربی ماست که در مکان و زمان درگیر زندگی و عمل در جهان است. حیث چنین وجودی جهتیابی در جهان(weltorientierung)است. شناخت موضوعات موجود، جهتیابی در جهان نامیده میشود. از دیدگاه یاسپرس جهتیابی در جهان میتواند در خودش به جهتیابی درجهان علمی و فلسفی تقسیم شود. در جلد اول یاسپرس به جهتیابی در جهان فلسفی میپردازد. یکی از بحثهای مهمی که یاسپرس در این جلد به آن میپردازد انتقاد از علم و تفاوت آن با فلسفه است. یاسپرس هم فلسفه ای را که دستآوردهای علم را نادیده میگیرد و به گرایشهای رمانتیک رو میکند، ناروا میشمرد و هم فلسفه ای را که بر آن است تا خود را چون علم بنماید. او با همه تاکیدش بر علم، یادآوری میکند که علم نه تنها نمیتواند راهنمای ما گردد بلکه حتی نمیتواند معنا و دلیل بودن خود را نیز روشن و استوار کند.